Прылады для апроцоўкі льну

Бёрда (лакальная назва — бэрдо). Прыналежнасць ткацкага станка (кросны) для прабівання ўтка (асновы) да вырабу. Прамавугольная рамка з устаноўленымі і замацаванымі пласцінкамі з тонкай асновай ці кляновай лучынкі. Для ткання бёрда ўстаўлялася ў набіліцы.

Верацяно. Прылада для ручнога прадзення лёну, воўны, пянькі. Уяўляе круглы драўляны стрыжань даўжынёй 37 см., патоўшчаны ў ніжняй частцы з больш вузкай “шыйкай” і галоўкай на канцы. Верацяно выстругвалі нажом або выточвалі з бярозы, ясеню, грушы і інш. На вытачаных верацёнах дзеля зручнасці і як аздабленне наразалі кольцы-паглыбленні. Расчасаную кудзелю льну, воўны або пянькі замацоўвалі ў прасніцы, грабяні ці на палцы-рагульцы і пралі ў хатніх умовах, накручваючы нітку на верацяно.


Вороціло. Частка ткацкага станка.

Калаўрот (лакальная назва – прадушка). Прылада для механізіраванага прадзення льну і воўны ў хатніх умовах. Тып калаўрота – стаяк. Рабочая часткі: кола, педаль, якой кола прыводзілася ў рух, прадзільны апарат (гэта шпулькі для намотвання пражы, злучанай шнурамі з вялікім колам). Кола знаходзіцца пад прадзільным апаратам.


Кросны (лакальная назва — верстак). Ткацкі станок з навітай асновай для ткання ў хатніх умовах. Сыравінай для яго служылі ільняныя, шэрсцяныя, шаўковыя, сінтэтычныя ніткі.

Матавіла. Прылада для змотвання і размотвання маткоў пражы.


Ніты. Прылада ткацкага станка. Падчас запраўкі станка, кожная з нітак асновы прапускаецца праз вузельчыкі аднаго з “нітаў” – сетачных рамак, прызначаных для прыпадымання альбо апускання нітак асновы.

Прасніца (лакальная назва — поцесь). Драўляная прылада для прадзення воўны, льняной і пяньковай кудзелі. Лапатападобная. Складаецца з 2 частак: яйкападобная лопасць пад прамым вуглом устаноўлена ў днішча, на якое звычайна садзіліся. Зроблена з суцэльнага кавалка дрэва.


Сукала. Прылада для намотвання (насуквання) нітак на цэўкі. Уяўляе сабой дзве стойкі з умацаваным паміж імі гладка адшліфаваным валікам з махавым колам, размешчаным бліжэй да аднаго канца валіка. З працілеглага канца ў валік устаўляўся металічны стрыжань, на які надзявалася цэўка (вярчэнне дасягалася хуткімі рытмічнымі ўдарамі па валіку). Знізу стойкі змацоўваліся драўлянай плахай або збіваліся дошкамі з бокоў і знізу ў выглядзе скрынкі для цэвак. Насуквалі цэўкі з клубка ці з матавіла.

Трапач (лакальная назва — трэпашка). Прылада для ачышчэння (трапання) валакна, ачышчэння льнянога ці канаплянага валакна ад кастрыцы. Уяўляе сабой тонкую дошчачку шырынёй 8 см, даўжынёй 40 см. Мечападобнае.


Церніца. Прылада для пераўтварэння расліны-ільну ў валакно.

Цэўка. Драўляная палачка даўжынёй 15,5 см. з   патаўшчэннямі на канцах, на якую намотваюць ніткі і ўстаўляюць у чаўнок.


Чаўнок. Ткацкая прылада для прапускання нітак праз уток. Знешне нагадвае мініяцюрны човен. Чаўнок з донцам. Цэўку кладуць на дно, а ўточную нітку прапускаюць праз адтуліну ў донцы чаўнака. У працэсе ткання прытрымліваюць цэўку вялікім пальцам.

Часалка (грэбень). Служыў для вычосвання вялікай колькасці валакна.


Часалка (грэбень). Служыў для ільначасання.